Publisher’s Synopsis
Jacobs vlucht schildert een intiem en indrukwekkend portret van vier generaties van één familie, op de vlucht vanwege hun geloof. De vader van de oude Jacob Rolandus bekeert zich rond 1560 tot de nieuwe (gereformeerde) godsdienst en moet als gevolg daarvan met zijn vrouw en zoon Jacob vluchten voor Alva. Jacob blijkt een begaafde jongen die, na studies in Antwerpen en Genève, een vooraanstaand predikant wordt in Amsterdam. Hij maakt naam als vertaler van de Statenbijbel, de eerste officiële Nederlandstalige bijbel.
Jacobs zoon, Timotheus, treedt in zijn voetsporen. Hij is predikant in Ouderkerk aan de Amstel en Boxtel, maar op beide plaatsen maakt hij zich onmogelijk. Kleinzoon Jacob Rolandus bekeert zich als minderjarige tot het katholieke geloof en vlucht op een nacht naar Antwerpen, achternagezeten door zijn vader. Daar treedt hij in bij de jezuïeten en vertrekt als missionaris naar Brazilië. Een ramp die zijn ouders nooit te boven komen.
Deze meeslepende familiesaga laat zien dat het leven in de ‘verdraagzame’ zestiende- en zeventiende-eeuwse Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden veel minder veilig was dan doorgaans wordt aangenomen.
Author’s Note
After finding many years ago a bundle of unusually revealing documents about the Dutch Rolandus family, I decided to write two different books about them.
The first, for an American audience, would highlight the heartbreaking 1654 conversion of young Jacob Rolandus from his family’s Reformed religion to Catholicism, since that seemed to be a suitably relevant subject for frequently-converting Americans. To make that relevance even stronger, and to show how deeply the Reformation was still with us, the book would also tell the similar story of an American family from the 1970s. This book appeared in 2011 as Conversions (see that page).
The second book, for a Dutch-language audience, would drop the American story, restructure Jacob’s story, and add the dramatic stories of the two generations who lived before him—his father and grandfather. This became Jacobs vlucht (Jacob’s Flight), a three-generation saga, published in 2016, and which focuses on how people coped (or not) with two of the biggest consequences of the Reformation: the advent of the preacher’s family, and the possibility of religious conversion.
This book is organized in three parts, one for each generation of Rolandus men. Part One focuses on Jacob Rolandus the Older, who as a child was forced to flee because of his parents’ new Reformed religion, but who became one of the most famous preachers in the Dutch Republic. Part Two is about Jacob’s son Timotheus, destined to follow his father but who instead spent his entire preaching life in tiny villages waging petty battles and suffering heartbreak. Part Three tells of Timotheus’s biggest heartbreak, his son Jacob the Younger, who was supposed to become a preacher as well but who instead became a Catholic priest and fled from his devastated family forever.
Different as these men were in their destinies, and much as they might have argued about religion, all three were stunningly alike in a few important ways: they were excellent at languages, they were exceedingly stubborn when they were sure they were right, and they all—because of that stubbornness—had to flee when they ruined relationships with people around them. In fact the book could have just as well been called The Flight of the Rolandus Men, but that sounded too much like the Concords and didn’t have any snap.
Reviews
Named one of 2016’s best books, by Trouw
Shortlisted for the Libris Geschiedenis Prijs, 2017
“Een prachtig boek om bij de kachel achter elkaar uit te lezen. Het leest als een roman… Echt leuk zijn de kurkdroge tussendoorzinnetjes met commentaar… Wat zou u doen als uw bijna volwassen kind zich opeens aansluit bij een volgens u doodenge sekte? Een boerka aantrekt? Of juist verklaart afvallig te zijn? …Een dramatische familiegeschiedenis in drie bedrijven, over honderd jaar religieuze koppigheid.”
– Marijke Laurense, Trouw
“Harline beschrijft in Jacobs vlucht de levens van vier koppige, zelfverzekerde mannen. En hij schetst een beeld van de Nederlanden in de zestiende en zeventiende eeuw.”
– Johan van Grinsven, Brabants Dagblad
“Meeslepend.”
– Marc Cleutjens, Brabants Centrum
“Leest als een toneelstuk in vier bedrijven… Veel valt er te lezen over het alledaagse leven in de zestiende en zeventiende eeuw. Grappige, soms ironische tussenzinnen verlevendigen het verhaal.”
– Jehannes Regnerus, Doopsgezind.nl
“De Amerikaanse historicus, die overigens voortreffelijk Nederlands spreekt, schreef over de religieuze geschiedenis van Vlaanderen en Nederland anno 1600 al verscheidene boeken. Historisch gefundeerde werken, die evenwel lezen als een roman.”
– Ilse de Wever, Gazet van Antwerpen
“Met Jacobs vlucht heeft de Amerikaanse historicus Craig Harline een interessante familiegeschiedenis geschreven. Doordat hij kon beschikken over overvloedig bronnenmateriaal, biedt dit boek een uniek inkijkje in de denk- en leefwereld van zeventiende-eeuwse gelovigen.”
– Rob Hartmans, Historisch Nieuwsblad
Vier sterren – “spanning en drama… een indringend beeld van de problematische verhouding tussen protestanten en katholieken… gegrond op uitvoerig archiefonderzoek… levendig geschreven, hij huldigt het principe van ‘show, don’t tell’… een knappe staaltje van microgeschiedenis die aan de hand van één casus een diep en genuanceerd inzicht biedt in de maatschappelijke en religieuze omstandigheden van drie eeuwen terug.”
– Roelof van Gelder, NRC Handelsblad
“De meeste Nederlanders zullen nooit te weten komen hoe hun voorouders uit de Gouden Eeuw leefden, wat ze geloofden, wat ze misdeden. Alleen al daarom is het boek…een genoegen om te lezen… Het boek doet geregeld denken aan Bavianen en Slijkgeuzen en ander werk van historicus Arie van Deursen… Op grond van uitgebreid archiefonderzoek beschrijft Harline in een toegankelijke stijl het leven en werken, denken en doen van gewone mensen in de Gouden Eeuw… Jammer dat Jacob jr. stierf aan malaria, alleen 51 jaar oud, want als hij langer had gleefd, dan was dit mooie boek nog dikker geweest.”
– Willem Bouwman, Nederlands Dagblad
“Het is een familiesaga die een prachtig beeld geeft van het (religieuze) leven in de Nederlanden tijdens de zestiende en zeventiende eeuw… een geweldig boek. Je leert veel over vroeger. Maar waar leer je iets over onze tijd? In boeken die over vroeger gaan… Misschien heeft een Amerikaan die vertrouwd is met een samenleving die religie belangrijk vindt en darnaast veranderen van kerk of godsdienst niet als vreemd ervaart, meer dan wijzelf affiniteit met het religiuezen leven in de Nederlanden vier eeuwen geleden.”
– Rik Torfs, De Standaard
“Harline componeert zijn verhaal meeslepend… Hij weet met beperkt bronnenmateriaal de wereld van het gereformeerde protestantisme en de dagelijkse zorgen van calvinistische predikanten op te roepen. De lezer krijgt terloops heel wat inzichten mee… een lezenswaardig verhaal van een concreet generatieconflict in de 17de eeuw.”
– Walter Smits, Kunst: Tijdschrift Vlaanderen
“Het fascinerende van dit boek is dat het in een tijdspanne van vier generaties de religieuze spanningen in het 16e en 17e eeuwse Nederland op magnifieke wijze beschrijft in verhalen ‘van vlees en bloed’… de historicus Harline is een uitmuntend spoorzoeker die van droge feiten een boeiend verhaal weet te construeren dat de lezer blijft trekken… Het schrille contrast dat in het hele boek van de pagina’s zindert en je als lezer steeds opnieuw levensecht naar de keel grijpt is de vraag wie van de hoofdpersonen nu de waarheid in pacht heeft.”
– Het Bezinningsbureau
“Een verhaal dat van begin tot einde meesleept en ontroert.”
– Paul H. A. M. Abels, Kerktijd
“Ik heb nog nooit een zo vlot geschreven historisch boek gelezen als dit. Het heeft alle verdiensten van een goede roman… Een meeslepend verhaal… Deze vintage Harline beoogt de lezer mee te slepen in het verleden door een consequent volgehouden vertellersstandpunt dat sfeer, omgeving, tegenspelers en hoofdpersonages trefzeker neerzet.”
– Johan Verberckmoes, Volkskunde